https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei <p>Στόχος του περιοδικού "EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνη(τρι)ών για το Φύλο" είναι να δώσει χώρο και βήμα σε φοιτήτριες και φοιτητές ή νέες ερευνήτριες και ερευνητές, προκειμένου να εκφράσουν, να κατανοήσουν και να συμβάλουν από τη μεριά τους στη συζήτηση για τα φύλα, την ετερογένεια και τις κοινωνικές διακρίσεις.</p> el-GR dkataiftsis@uom.edu.gr (Δημήτρης Καταϊφτσής ) svozana@uom.edu.gr (Sofia Vozana) Sat, 16 Dec 2023 16:51:21 +0200 OJS 3.3.0.11 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9927 <p>Πρόκειται για οχτώ μελέτες που βασίζονται στην εθνογραφική έρευνα και τις μεθόδους της, προσεγγίζοντας το έμφυλο σώμα ως πεδίο συγκρούσεων και άσκησης ηγεμονικών και αποικιακών πρακτικών, με στόχο τον αναστοχασμό και την κριτική πάνω στις κλασικές κατηγορίες άνδρας / γυναίκα. Σχολιάζονται οι τρόποι με τους οποίους τα έμφυλα υποκείμενα βιώνουν, επιτελούν και αφηγούνται την καθημερινή εμπειρία, ενώ διαπραγματεύονται σχέσεις εξουσίας και πολλαπλές ηγεμονίες.</p> Συντακτική Ομάδα Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9927 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9928 <p>Η Μαργαρίτα, η Ασπασία και η Τούλα είναι τρεις φίλες που ζουν στην Κυψέλη. Αν και διαφορετικές μεταξύ τους, όλες τους είναι άνω των 65 ετών, χήρες και συχνάζουν στη Λέσχη Φιλίας της γειτονιάς τους. Μέσα από το παράδειγμα των τριών αυτών γυναικών, η παρούσα εθνογραφία επιχειρεί να αναδείξει τον ρόλο των γυναικών της τρίτης ηλικίας στην Ελλάδα σήμερα ως φροντίστριες και ταυτόχρονα ως άτομα που χρήζουν φροντίδας. Γι’ αυτό ακολουθώντας μία πολιτισμική-φαινομενολογική προσέγγιση διερευνά κατ’ αρχάς πώς οι γυναίκες της τρίτης ηλικίας επιτελού(σα)ν τον ρόλο των φροντιστριών και πώς αισθάνονται που χρειάζονται κι εκείνες πλέον φροντίδα. Σε δεύτερο πλάνο, διερευνά πώς ο δημόσιος χώρος -στην προκειμένη, της Κυψέλης- σχετίζεται με τις δραστηριότητες της φροντίδας και επιδρά στα σώματα των γυναικών. Τα παραπάνω αναλύονται υπό το πρίσμα του συν-αισθήματος (affect). Το κείμενο βασίζεται σε επιτόπια έρευνα που πραγματοποίησα στη Λέσχη Φιλίας Κυψέλης (Κίου) σε διάστημα έξι μηνών, από τον Σεπτέμβρη του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023, στο πλαίσιο της δράσης «Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες» της ερευνητικής ομάδας «Urbana». Η μεθοδολογία περιλαμβάνει συμμετοχική παρατήρηση, διερευνητικούς περιπάτους, ημι-δομημένες συνεντεύξεις και βιβλιογραφική επισκόπηση.</p> Μαριτίνα Βλαχάκη Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9928 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9929 <p>Μπορεί να υπάρξει μια Φεμινιστική Τεχνητή Νοημοσύνη; Με βάση αυτό το ερώτημα, το παρόν κείμενο οραματίζεται μια φεμινιστική Tεχνητή Nοημοσύνη, ως δύναμη αντίστασης στην αλγοριθμική καταπίεση. Αρχικά εξετάζονται αμφιλεγόμενες εφαρμογές της Tεχνητής Nοημοσύνης, που αντηχούν σεξιστικές, ρατσιστικές και αποικιοκρατικές θεωρήσεις, για να διερευνηθεί πώς μια φεμινιστική προσέγγιση στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να σκιαγραφήσει εναλλακτικές λύσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, διερευνώνται καλλιτεχνικές πρακτικές που στηρίζονται σε φεμινιστικές αρχές και δείχνουν έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στην επιστήμη των δεδομένων. Το κείμενο στηρίζεται θεωρητικά σε αναλύσεις σχετικά με την τοποθετημένη γνώση, τον μαύρο φεμινισμό ως δύναμη ενάντια στην αλγοριθμική καταπίεση, την αλγοριθμική αποικιοκρατία και τον φεμινισμό των δεδομένων.</p> Χριστίνα Γραμματικοπούλου Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9929 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9930 <p>Στη συγκεκριμένη μελέτη, αξιοποιώ ευρήματα της αυτοεθνογραφικής μου έρευνας σε κουήρ φεμινιστικές ομάδες αυτοάμυνας, προκειμένου να στοχαστώ πάνω στους διαθέσιμους τρόπους να γράφει και να μιλάει κανείς για τη βία, σε ένα εθνογραφικό πεδίο που διατρέχεται από αυτήν. Σε αυτό το πεδίο, «η εκμάθηση της γλώσσας της βίας», με τα λόγια μίας συνομιλήτριάς μου, είναι στόχος και αναγκαιότητα και η πασιφιστική απόρριψη της βίας δεν είναι διαθέσιμη επιλογή. Ψάχνοντας έναν τρόπο να γράψω για τη βία, στρέφομαι στην πειραματική γραφή, βρισκόμενη στο μεταίχμιο μεταξύ επιστημονικής γλώσσας και λογοτεχνίας και γράφω μία «σωματοπολιτική μυθοπλασία» χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από το αυτοεθνογραφικό μου ημερολόγιο. Προσδοκώ έτσι να θέσω προβληματισμούς για το τι σημαίνει να κάνεις ανθρωπολογία ως μέρος μίας κοινότητας που έχει διαμορφωθεί από τη βία, από τη θέση της μοιρασμένης ενσώματης ευαλωτότητας. Διαπιστώνοντας πως για να γράψω για τη βία, η άκαμπτη αυστηρά επιστημονική γλώσσα είναι ανεπαρκής, θεωρώ πως το επιστημολογικό (και πολιτικό) πρόταγμα των τοποθετημένων γνώσεων και η μέθοδος της αυτοεθνογραφίας δύνανται να αποτελέσουν τρόπους ώστε να προσεγγιστούν τόσο τα ζητήματα που αφορούν στη βία όσο και τα υποκείμενα και συνομιλήτριες που την υφίστανται και την διαπραγματεύονται.</p> Μελ Καλφαντή Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9930 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9931 <p>Το άρθρο αυτό περιστρέφεται γύρω από τις εκφάνσεις μιας αγωνιστικής θηλυκότητας, όπως διαμορφώνεται στον ανδροκρατούμενο μπρέικντανς χώρο στην Ελλάδα, μέσα από μια μελέτη περίπτωσης. Εξετάζει κριτικά την έννοια της θηλυκότητας στο μπρέικντανς ως ενός ρευστού σημαινόμενου και πόλου αντανάκλασης επισφαλών και υπεξούσιων υποκειμενικοποιήσεων και θεσιακοτήτων αλλά και ως κινητήριας δύναμης μιας αγωνιστικής στάσης του υποκειμένου. Εξερευνώντας τη σχέση της ερευνήτριας ανθρωπολόγου με μια γυναίκα μπρέικερ (μπι- γκερλ) το κείμενο ξεδιπλώνει ρυθμικά τις πτυχές της προσωπικότητας της χορεύτριας αποκαλύπτοντας το κοινωνικο-πολιτικό και ηθικο-πολιτικό πλαίσιο της αγωνιστικής της δράσης, αλλά και τις διεθνικές ετεροπατριαρχικές δομές και θεάσεις του φύλου στο μπρέικντανς μέσα από αντρικές σεξιστικές πρακτικές όπως το «mansplaining» (πατερναλιστική καθοδήγηση από άντρα) και το «bro-code» (ο κώδικας του αδερφού). Εκτός από την κριτική διαπραγμάτευση της ενσωμάτωσης και νοηματοδότησης της θηλυκότητας και της σημασίας της ως αναλυτικής κατηγορίας, αναδεικνύεται και χρησιμοποιείται κριτικά η συνεισφορά των χιπ χοπ σπουδών, η φεμινιστική προσέγγιση των χορών του δρόμου και του χιπ χοπ μέσα από φιλοσοφικούς μεταδομιστικούς στοχασμούς. Το άρθρο βασίζεται σε μακροχρόνια οπτικοακουστική εθνογραφική έρευνα για την παραγωγή του εθνογραφικού ντοκιμαντέρ «Τα Κορίτσια θέλουν Δίκαιο Χορό» (2024).</p> Ναταλία Αικατερίνη Κουτσούγερα Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9931 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9932 <p>Η εθνογραφία του βορειοελλαδικού χώρου έχει υποδείξει ήδη από τη δεκαετία του ’90 την ιδιαιτερότητα της μειονοτικής συνθήκης στη συγκεκριμένη περιοχή κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα. Στο συγκεκριμένο άρθρο προσεγγίζεται εθνογραφικά η περίπτωση των Καυκάσιων προσφύγων της Ποντοκώμης Κοζάνης. Αναδεικνύεται η συνθήκη της επάλληλης προσφυγικότητας και των διώξεων που χαρακτηρίζουν τις ιστορίες τους από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Από τον Πόντο, την Ρωσία, την Ποντοκώμη μέχρι την εξορία και τον πρόσφατο εκτοπισμό λόγω της ΔΕΗ, η ιστορία των Καυκάσιων εκτυλίσσεται ως μια ιστορία προσφυγιάς και εκτοπισμού διαρκείας. Δίνοντας έμφαση στη διαμόρφωση ενός «επικίνδυνου» και «εκφυλισμένου» πληθυσμού στην περιοχή της Μακεδονίας κατά τον Μεσοπόλεμο ανιχνεύω τους τρόπους με τους οποίους η συγκεκριμένη νοηματοδότηση ρύθμισε τις σχέσεις των αρρενωποτήτων της περιοχής, μέχρι τον μετασχηματισμό τους στη Μεταπολίτευση. Ακολουθώντας τις ιστορίες ζωής των συνομιλητών μου παρακολουθώ την ανάδυση του πολιτισμικού και πολιτικού χώρου της «νύχτας» και της σεξουαλικής διασκέδασης ως πεδία επαναπροσδιορισμού των επαρχιακών αρρενωποτήτων και ανασυγκρότησης της πολιτειότητας.</p> Νίκος Μανώλας Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9932 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9933 <p>Το άρθρο αυτό διερευνά τη σημασία και τους συμβολισμούς της ανδρικής κρητικής ταυτότητας, όπως αυτή παρουσιάζεται σε κινητοποιήσεις πατριωτικού χαρακτήρα και δημόσιες επιτελέσεις σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας κατά την προηγούμενη δεκαετία. Οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές την περίοδο της κρίσης, υπό το πρίσμα των ευρωπαϊκών πολιτικών και της παγκοσμιοποίησης, προκάλεσαν τριγμούς όσον αφορά τις γνώριμες σταθερές της ελληνικής κοινωνίας. Παράλληλα με την οικονομική ανασφάλεια, εντάσεις και σεξουαλικά άγχη αναδύθηκαν σχετικά με την εθνική και την ανδρική κυριαρχία στην Ελλάδα. Οι νέες τεχνολογίες διακυβέρνησης και η διεθνοποίηση της κρατικής πολιτικής βιώθηκαν ως προσπάθειες καθυπόταξης της χώρας από μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών. Υπό αυτό το πλαίσιο αντιστάσεις συχνά ντύθηκαν στα χρώματα του εθνικισμού, της παράδοσης και του έμφυλου δυϊσμού ενάντια στις «έξωθεν επιβολές» και στους «προδότες πολιτικούς». Οι επιτελέσεις κρητικότητας στα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό του 2018 και σε προγενέστερες κοινωνικές διαμαρτυρίες έθεσαν ως πολιτικό στόχο να λειτουργήσουν ως σύμβολα αντίστασης και ενότητας του ελληνικού λαού. Εντός της συγκεκριμένης συνθήκης κρητικοί άνδρες εμφανίστηκαν να κατέχουν την απαραίτητη «επιθετική αυτοπροβολή» και τα αποθέματα αρρενωπότητας και ανυποταξίας έτσι ώστε να αναδείξουν εαυτούς ως μαχητές του έθνους «απέναντι στις προδοτικές και στις ξένες δυνάμεις» που έχουν εκθηλύνει την πατρίδα. Το συγκεκριμένο άρθρο, έχει ως στόχο να στοχαστεί πάνω στους ιστορικούς και ανθρωπολογικούς λόγους που επέτρεψαν να αναδειχθεί η ταυτότητας αυτής της αρρενωπότητας.</p> Μάνος Παπαγεωργίου Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9933 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9934 <p>Όπως έχει αναδείξει η ιστορία της γυναικείας εργασίας ο καπιταλισμός και ο νόμος της αγοράς σε περιόδους κρίσης εκμεταλλεύονται τη γυναικεία εργασία προς όφελος τους, ως «βαλβίδα ασφαλείας». Ωστόσο, στην πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση οι γυναίκες δεν έχουν πλέον αυτόν τον ρόλο, εξαιτίας της σημαίνουσας θέσης τους στην αγορά εργασίας. Αυτή τη φορά, η γυναικεία συμβολή στην εργασία εμφανίζεται με έναν πιο δυναμικό τρόπο, μέσω της ανάδειξης του νεοφιλελεύθερου φεμινισμού, ενός «απελευθερωτικού» φεμινισμού, ο οποίος διακήρυττε ότι θα ενδυνάμωνε τις γυναίκες να δράξουν επιχειρηματικά. Συγκεκριμένα, κάνοντας κάλεσμα στις λευκές, μεσοαστές, προνομιούχες γυναίκες, ο νεοφιλελεύθερος φεμινισμός ωθεί τις γυναίκες να «βγουν μπροστά», να πράξουν ό,τι χρειάζεται προς την αύξηση του προσωπικού τους οφέλους και να προσπαθήσουν να τα «έχουν όλα», και την καριέρα και την οικογένεια τους. Μέσα από το εθνογραφικό παράδειγμα σε θυγατρικές εταιρείες μιας πολυεθνικής, που δραστηριοποιούνται στο χώρο των άμεσων πωλήσεων και του μάρκετινγκ στη Θεσσαλονίκη, στόχος του παρόντος κειμένου είναι να αναδείξει τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους τόσο η πατριαρχία όσο και ο νεοφιλελεύθερος και εταιρικός φεμινισμός καταδυναστεύουν, πειθαρχούν και μεταμορφώνουν συλλήβδην τα θηλυκά σώματα. Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από τη σύγκριση και την ανάλυση δυο διαφορετικών εργασιακών θέσεων, αυτή των γυναικών επιχειρηματιών («owners») και των γραμματέων («admins»).</p> Γεωργία Ρήνα Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9934 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9935 <p>Με τα εργαλεία της μεταποικιακής και αντιαποικιακής κριτικής και των Σπουδών Φύλου, το παρόν άρθρο αντλεί από μια έρευνα πεδίου που δεν ολοκληρώθηκε παρόλο που δεν τελείωσε και ποτέ ακριβώς. Καταπιάνεται με τις δυσκολίες μιας εθνογραφικής έρευνας που ξεκίνησε να ερευνά τις αρρενωπότητες Αράβων ανδρών που ζουν στο κέντρο της Αθήνας. Η απουσία μιας κοινής γλώσσας επικοινωνίας, η ελλιπής χρηματοδότηση από την ακαδημία, οι αρχικές λάθος εκτιμήσεις των κοινών κωδίκων επικοινωνίας και η έμφυλη διαφορά λειτούργησαν, σε πρακτικό και σε συμβολικό επίπεδο, ως παράγοντες αδυναμίας ολοκλήρωσης της παρούσας έρευνας.</p> <p>Από την άλλη οι παραπάνω αδυναμίες οδήγησαν την έρευνα στη διαφοροποίηση του αρχικού ερωτήματος αναφορικά με τους αραβικούς ανδρισμούς. Συγκεκριμένα, τα αρχικά ερωτήματα μετακινήθηκαν προς τους τρόπους που ο ελληνικός πληθυσμός βλέπει, κατανοεί και μεταφράζει τους ανατολικούς/ μουσουλμανικούς πληθυσμούς στο αθηναϊκό κέντρο. Έτσι το παρόν άρθρο συζητάει, επίσης, σε ένα πρωτόλειο επίπεδο, τις έμφυλες πρακτικές των Αράβων μεταναστών και προσφύγων, ανδρών και γυναικών, και την παραδοξότητά τους στα μάτια των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής.</p> Άννη Σιμάτη Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9935 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9926 Συντακτική Ομάδα Πνευματική ιδιοκτησία (c) 2023 EIRINI/Μελέτες Νέων Ερευνητ(ρι)ών για το Φύλο https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 https://ojs.lib.uom.gr/index.php/ei/article/view/9926 Sat, 16 Dec 2023 00:00:00 +0200