Ο ρόλος της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της επιμόρφωσης των διοικητικών στελεχών στη διεθνή και ελληνική πρακτική

Abstract

Στο άρθρο αυτό τονίζεται η αναγκαιότητα της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της επιμόρφωσης και διερευνάται η σημασία που της έχουν αποδώσει οι ερευνητές της Επιχειρησιακής Συμπεριφοράς σε Παγκόσμιο και Εθνικό επίπεδο. Εισαγωγικά, προσδιορίζονται οι βασικοί όροι "επιμόρφωση-αξιολόγηση" και αναλύεται ο δεύτερος υπό τη στενή και ευρεία έννοια του, προκειμένου να διασαφηνιστεί η σημασία του όρου. Κατ' αρχήν, επισημαίνεται η σπάνις παρομοίων ερευνών μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, και αργότερα η έλλειψη συστηματικής προσέγγισης του θέματος με τη χρησιμοποίηση μεθόδων των Επιστημών της Ποσοτικής Ανάλυσης και της Κοινωνικής Συμπεριφοράς. Για το σκοπό αυτό παρατίθενται στοιχεία διαφόρων σχετικών ερευνών που ταξινομήθηκαν σε: α) γενικές μελέτες αξιολόγησης της επιμόρφωσης σε διάφορους κλάδους της οικονομίας μιας χώρας, β) σε ειδικές μελέτες ενδοεπιχειρησιακής επιμόρφωσης, γ) σε ειδικές μελέτες αξιολόγησης συγκεκριμένων θεμάτων επιμορφωτικών προγραμμάτων και δ) σε μελέτες αξιολόγησης προγραμμάτων επιμόρφωσης που προσφέρουν Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα παγκόσμια. Στη συνέχεια προσδιορίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της διαδικασίας της αξιολόγησης της επιμόρφωσης που αναφέρονται κυρίως στην επιλογή του πλέον αξιόπιστου μοντέλου αξιολόγησης. Τα διάφορα μοντέλα, που έχουν προταθεί και χρησιμοποιηθεί σε ανάλογες έρευνες, διακρίνονται σ' αυτά που ασχολούνται μόνον με την αξιολόγηση των προϋποθέσεων της επιμορφωτικής διαδικασίας και σ' αυτά που αξιολογούν τα συνολικά αποτελέσματα της σε διακεκριμένα στάδια της, δηλ. σε καθορισμένα επίπεδα αξιολόγησης. Παρατίθενται στοιχεία από σχετικές έρευνες για το πώς τελικά οι επιχειρήσεις αξιολογούν τις προσπάθειες επιμόρφωσης των στελεχών τους και συμπεραίνεται ότι ένα μικρό ποσοστό Αμερικανικών και Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων καταλήγουν σε σφαιρική αξιολόγηση τόσο των εισροών όσο και των εκροών της επιμόρφωσης. Στις Ελληνικές επιχειρήσεις η αξιολόγηση της επιμόρφωσης των διοικητικών στελεχών περιορίζεται μόνο στο επίπεδο των εισροών και πιο συγκεκριμένα στην αξιολόγηση των αντιδράσεων τους προς το επιμορφωτικό πρόγραμμα που παρακολούθησαν και στην αξιολόγηση της διαδικασίας των μέσων, των μεθόδων και της καταλληλότητας των επιμορφωτών. Εντοπίζεται κατά συνέπεια η έλλειψη σε μεγάλο αριθμό ερευνών βασικού στοιχείου της αξιολόγησης από την όλη επιμορφωτική διαδικασία, ενώ επισημαίνεται η ανάγκη της εκτίμησης των αποτελεσμάτων της επιμόρφωσης συνολικά σε διακεκριμένα επίπεδα ανάλυσης τους. Τέλος, δίνεται ένας συγκριτικός πίνακας ανάλυσης των διαφόρων μοντέλων αξιολόγησης, που έχουν κατά καιρούς προταθεί και χρησιμοποιηθεί σε διεθνείς έρευνες, ο οποίος περιλαμβάνει και την πρόταση της αρθρογράφου για ένα νέο μοντέλο αξιολόγησης που επιβεβαιώθηκε πειραματικά σε πρόσφατη ερευνά της και φιλοδοξεί να καλύψει κενά στον Ελληνικό χώρο.