Γυναικεία και νεανική λογοτεχνία στα έργα της Μαρίας Λαμπαδαρίδου-Πόθου. Η ανάδειξη του γυναικείου φύλου μέσα από τη σύζευξη μύθων, θρύλων και ιστορικών πηγών

Περίληψη

Η χρήση της Bυζαντινής Ιστορίας στη νεανική λογοτεχνία έγκειται κυρίως στην προσπάθεια των συγγραφέων να παρουσιάσουν στους ανήλικους αναγνώστες τους τον βυζαντινό πολιτισμό ως αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής ιστορίας και ταυτότητας, καθώς δύνανται να διαμορφώσουν τις συνειδήσεις του κοινού τους πάνω σε μία βάση εθνική και συγχρόνως πολυπολιτισμική. Η συγγραφέας, Μαρία Λαμπαδαρίδου–Πόθου, κίνησε το ενδιαφέρον μας, διότι τα έργα της, εκτός από το ότι πραγματεύονται την ιστορία της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας, συνδυάζοντας επιτυχώς ιστορικά τεκμήρια και πηγές με θρύλους, παραδόσεις και ακριτικά τραγούδια που απηχούν μνήμες, συνθέτουν επίσης και ένα είδος γυναικείας λογοτεχνίας. Με αυτόν τον ισχυρισμό εννοείται πως αναδεικνύουν τον δυναμισμό, τη διανοητική δραστηριότητα, τη γυναικεία διαίσθηση αλλά και διορατικότητα που χαρακτηρίζει τα γυναικεία πρόσωπα, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην αποδόμηση αφενός του στερεότυπου των φοβισμένων κοριτσιών που δρουν αποκλειστικά εντός του οικογενειακού πλαισίου και της ασφάλειας που αυτό προσφέρει και αφετέρου της διχοτομικής προσέγγισης της αρρενωπότητας και της θηλυκότητας. Αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν αναλογιστεί κανείς πως οι περιπτώσεις ηρωισμού, αυτοθυσίας, χειραφέτησης και ταυτόχρονης ανάδειξης της συναισθηματικής πλευράς των γυναικών αποσιωπώνται ή σπανίζουν στην επίσημη ιστορία. Ειδικότερα, θα παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας τοποθέτησε τις πρωταγωνίστριες των τριών μυθιστορημάτων της (εκδόσεις Κέδρος) με τίτλο (i) Δοξανιώ, (ii) Νικηφόρος Φωκάς (έργο-συνέχεια της Δοξανιώς, σύμφωνα με το εισαγωγικό σημείωμα της ίδια της συγγραφέως) και (iii) Η Μαρούλα της Λήμνου (ενός κοριτσιού που είχε ως πρότυπό της τη Δοξανιώ) σε ηρωικό βάθρο αλλά και σε ένα δίκτυο σχέσεων που ισορροπεί μεταξύ αρσενικού και θηλυκού, μυθικού και πιθανού, επαληθεύσιμης ιστορικής πληροφορίας και λογοτεχνικής αφήγησης, θνητότητας και αθανασίας.