Μία εθνογραφία της φροντίδας: Το παράδειγμα τριών γυναικών της τρίτης ηλικίας στην Κυψέλη

Περίληψη

Η Μαργαρίτα, η Ασπασία και η Τούλα είναι τρεις φίλες που ζουν στην Κυψέλη. Αν και διαφορετικές μεταξύ τους, όλες τους είναι άνω των 65 ετών, χήρες και συχνάζουν στη Λέσχη Φιλίας της γειτονιάς τους. Μέσα από το παράδειγμα των τριών αυτών γυναικών, η παρούσα εθνογραφία επιχειρεί να αναδείξει τον ρόλο των γυναικών της τρίτης ηλικίας στην Ελλάδα σήμερα ως φροντίστριες και ταυτόχρονα ως άτομα που χρήζουν φροντίδας. Γι’ αυτό ακολουθώντας μία πολιτισμική-φαινομενολογική προσέγγιση διερευνά κατ’ αρχάς πώς οι γυναίκες της τρίτης ηλικίας επιτελού(σα)ν τον ρόλο των φροντιστριών και πώς αισθάνονται που χρειάζονται κι εκείνες πλέον φροντίδα. Σε δεύτερο πλάνο, διερευνά πώς ο δημόσιος χώρος -στην προκειμένη, της Κυψέλης- σχετίζεται με τις δραστηριότητες της φροντίδας και επιδρά στα σώματα των γυναικών. Τα παραπάνω αναλύονται υπό το πρίσμα του συν-αισθήματος (affect). Το κείμενο βασίζεται σε επιτόπια έρευνα που πραγματοποίησα στη Λέσχη Φιλίας Κυψέλης (Κίου) σε διάστημα έξι μηνών, από τον Σεπτέμβρη του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2023, στο πλαίσιο της δράσης «Αθήνα: Πόλη για όλες τις ηλικίες» της ερευνητικής ομάδας «Urbana». Η μεθοδολογία περιλαμβάνει συμμετοχική παρατήρηση, διερευνητικούς περιπάτους, ημι-δομημένες συνεντεύξεις και βιβλιογραφική επισκόπηση.